De geschiedenis van het “voetballen” in Steenwijksmoer gaat terug naar de tijd van vóór de oorlog. Hoewel 1951 het oprichtingsjaar van de v.v. Protos is, waren er ook diverse pogingen om ver voor die tijd het voetballen in Steenwijksmoer een officieel karakter te geven. Van de dertiger jaren zijn er twee namen bekend van het voetballen in georganiseerd verband, nl. S.D.O. (Samenspel Doet Overwinnen) en I.D.O. (In De Opgang ). Het was in die dagen erg moeilijk om aan een perceel grond te komen van de vereiste breedte. Steenwijksmoer was toen nog opgedeeld in venen (slagen) van 25 tot 30 meter breed. Het dempen van een sloot bracht de oplossing en zo kon er gevoetbald worden op een stuk weiland. Dit eerste veld was gelegen achter de woning van Woelders (thans Tonny Dingenouts) tegenover het Dorpshuis.
Natuurlijk waren er toen geen kleedkamers en of douches. Men kon zich echter omkleden en het ergste vuil afspoelen bij de plaatselijke caféhouder Bertus Assen, waar ook het clublokaal was ondergebracht. De crisistijd, het ontbreken van junioren-elftallen en de mobilisatie in 1939 waren de oorzaken van de opheffing van de club.
Reeds snel na de oorlog kwam in Steenwijksmoer de behoefte om samen te gaan voetballen weer boven drijven In 1946 werd een nieuwe vereniging opgericht genaamd S.V.C. (Steenwijksmoer Vossebelt Combinatie). Er werd een weiland gevonden, aan de Kerkweg achter de boerderij van de fam. Juurlink, wat ongeveer aan de afmetingen voldeed. Dit voetbalveld werd zelfs officieel geopend met muziek van de plaatselijke fanfare en het doorknippen van een lint door pastoor Slosser, die hierbij de historische woorden sprak: “Zonde van dat mooie lint”. Met een handzaag waren uit oude lantaarnpalen de benodigde doelpalen op juiste lengte en dikte gezaagd. Een echte leren bal werd zelfs uit Limburg gehaald. De shirtjes waren toen ook al blauw, terwijl de witte broekjes hoofdzakelijk werden gemaakt van kippenvoerzakjes en meelzakjes van bakker Mars. Op sommige van die zakjes was met grote letters “Prima Kwaliteit” gedrukt.Zo kon het gebeuren dat er voetballers in het veld liepen (o.a. Ab en Berend Dekker) met van voren “Prima” en van achteren “Kwaliteit” op de broek.
“S.V.C.” meldde zich aan bij de Drentse voetbalbond maar erkenning werd geweigerd omdat men zich maar moest aansluiten bij een Coevorder vereniging. Dat was in dit geval “Raptim”. De heer Smithuis van Raptim was fel tegen een nieuwe voetbalclub in Steenwijksmoer. Door deze verplichting werd er één jaar gespeeld onder de naam “Raptim 3”. Na dat jaar haakte de hele ploeg af. Het duurde echter nog drie jaar voordat de vereniging een officiële goedkeuring kreeg. Dit was mede te danken aan Bertus Assen en slager Kok, die ’s avonds na hun werk met de tram naar Assen gingen om bij de Drentse voetbalbond te pleiten voor een eigen vereniging.
Toen “S.V.C.” zich aansloot bij N.K.V.V. en er als zondagafdeling gevoetbald werd bij de afdeling Zwolle, werd dit de Drentse voetbalbond te Assen te gortig. Er kwam in de zomer van 1951 goedkeuring om een eigen vereniging op te richten. Het doorzettingsvermogen werd beloond om onder eigen naam te kunnen spelen.
Op 11 september 1951 werd de officiële oprichtingsvergadering gehouden in café Assen. Pastoor Slosser was aanwezig als geestelijk adviseur, (toen verplicht als R.K. club) en kwam met het voorstel de club een nieuwe naam te geven. Zijn voorkeur ging uit naar de naam van één van de dagheiligen: “Protus” of “Hyacintus”. Achteraf mogen wij blij zijn dat het geen “Hyacint” geworden is maar “Protos”. Voor zover tegenwoordig na te gaan, is dit een naam in Nederland die nog steeds uniek is voor een voetbalvereniging.
Het bestuur werd gevormd door de heren: M.Veldhuizen (voorzitter), H.J. v.d. Veen (penningmeester), G.J. Plas (secretaris), G.R. Kok (commissaris en J. Bakker (commissaris). De officiële naam werd: R.K. Sportvereniging PROTOS voor Heren en Jongens. In de statuten werd het doel van de vereniging als volgt vastgelegd: “De vereniging heeft ten doel om met bescherming en verzorging der godsdienstig zedelijke belangen der leden overeenkomstig de katholieke beginselen en in overeenstemming met de bisschoppelijke bepalingen de lichamelijke opvoeding te bevorderen en de sport, in het bijzonder voetbal, onder de katholieken te doen beoefenen en bevorderen”.
Dit doel werd getracht te bereiken door: De lichamelijke opvoeding en sport te doen geschieden onder deskundige leiding. Het uitschrijven van wedstrijden en het deelnemen daaraan. Het bieden van oefengelegenheid. Als lid toe te treden tot de Nederlandse Katholieke Sportbond. Samenwerking met andere verenigingen die eenzelfde doel beogen. Het bevorderen van het lidmaatschap van de godsdienstige vereniging. Alle andere wettelijke middelen die tot dit doel bevorderlijk zijn en in overeenstemming met de statuten.
Naast het bestuur was pastoor Slosser, zoals genoemd, geestelijk adviseur. Hij had het recht de uitvoering van bestuursbesluiten op te schorten, indien deze niet overeenkomstig de katholieke beginselen of belangen waren. Daarnaast fungeerde hij als censor van een eventueel clubblad. De vereniging bestond uit leden te weten: werkende leden, onderverdeeld in gewone werkende leden en junioren, ereleden en donateurs. Niet iedereen kon lid worden van deze voetbal vereniging. In artikel 5 van de statuten toentertijd was als volgt beschreven, wanneer men lid kon worden.”Gewone werkende leden kunnen uitsluitend katholiek zijn van goed godsdienstig en zedelijk gedrag, welke door het bestuur als lid zijn aangenomen, nadat door de geestelijk adviseur het fiat is verleend”. Tot slot was ook vastgelegd dat mocht de vereniging om wat voor reden ook tot ontbinding overgaan, werden met inachtneming van artikel 1702 B.W., de (resterende) bezittingen ter hand gesteld werden aan de bisschop van het diocees.
Naast de statuten werd ook een huishoudelijk reglement vastgesteld.Hierin werden nadere regels vastgelegd omtrent het reilen en zeilen van de vereniging. Één van de zaken die vastgelegd werden, was dat de kleuren van Protos blauw en wit zijn; het tenue bestaat uit een witte broek, effen blauw shirt met een witte kraag. Voetballers werden, zoals eerder aangehaald, omschreven als de werkende leden. Hierbij had men :de gewone werkende leden, de junioren, de buitenleden. Juniorleden hadden de leeftijd van 17 jaar nog niet bereikt. De buitenleden werden als volgt omschreven: “Buitenleden zijn zij, die niet zijn opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente, waar de vereniging is gevestigd of een daaraan grenzende gemeente”. Niet bekend is of er toen al mensen van buiten de gemeenschap Steenwijksmoer lid waren.
Wilde men lid worden als werkend lid, diende men een schriftelijke aanvraag in, mede ondertekend door twee werkende leden, bij het bestuur. De aanvraag werd door het bestuur medegedeeld aan de leden die daarop twee weken de tijd kregen onder opgaaf van reden schriftelijk bezwaar te maken tegen toelating. Hierna gaf de geestelijk adviseur zijn mening omtrent de aanvraag. Daarna won het bestuur advies in bij de ballotagecommissie. Na deze procedure werd besloten of men al of niet lid van Protos kon worden.
Het bestuur diende uit minimaal 5 leden te bestaan. Naast de normale bestuursvergaderingen diende men ook een maal per jaar een Algemene Vergadering te houden. Een Algemene Vergadering, was niet tot besluiten bevoegd, indien niet tenminste 1/5 van de stemgerechtigde leden de presentielijst had getekend. Hier kon men bestuursverkiezingen uitvoeren en gebruik maken van het recht van initiatief, amendement en interpellatie. Er kwamen jaarverslagen van de secretaris en de penningmeester.
Er diende ook een begroting voor het komende jaar goedgekeurd te worden.Ter ondersteuning van het bestuur waren er een aantal commissies: Elftalcommissie; was belast met het samenstellen van de elftallen. Kascommissie; houdt toezicht op het beheer van de penningmeester. Ballotagecommissie; zij adviseert het bestuur over aanvragen tot lidmaatschap.Het heeft echter nog vele jaren geduurd voordat de vereniging Protos bij koninklijk besluit werd erkend.
Na een schriftelijk verzoek in december 1958 werd door het Ministerie van Justitie nog een aanvulling geëist. Toen deze was uitgevoerd werd de voetbalvereniging bij Koninklijk Besluit goedgekeurd of zoals op het document staat: “HEBBEN GOEDGEVONDEN EN VERSTAAN”.
Was getekend: JULIANA.
